معرفی
گروه مهندسی معدن دانشگاه کردستان فعالیت خود را به طور رسمی از سال ۷۷ با پذیرش دانشجوی کاردانی رشته استخراج معدن شروع کرد. همچنین از سال۸۲ اقدام به پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی گرایش مهندسی اکتشاف معدن نموده است. در ادامه، از سال ۹۴ مقطع کارشناسی ارشد با جذب دانشجو در گرایش مهندسی اکتشاف معدن در این بخش و در مهر ماه ۹۷ نیز بسته مهندسی استخراج معدن در مقطع کارشناسی دایر گردید. گروه هم اکنون دارای ۱۸۷ نفر دانشجو در ورودیهای مختلف کارشناسی معدن و ۱۶ نفر دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد اکتشاف معدن است.
این گروه با در اختیار داشتن آزمایشگاه و کارگاههای آموزشی و پژوهشی متنوع در زمینههای مختلف مهندسی معدن در خدمت دانشگاهیان جهت اجرای پایاننامههای دانشجویی و حتی ادارات و شرکتهای خارج دانشگاه میباشد. همچنین گروه متشکل از کادر هیات علمی جوان و با تجریه (یک نفر استاد و شش نفر استادیار و یک نفر مربی) در خدمات آموزشی و بالاخص پژوهشی با ارائه مقالات متعدد در مجلات معتبر میباشد. فعالیتهای آموزشی این گروه در جهت تأمین نیروهای متخصص در معادن، صنایع معدنی و پروژههای سدسازی و راهسازی و ... میباشد که تعداد زیادی از فارغ التحصیلان این رشته در بخشهای مختلف صنعتی و معدنی استان به صورت کارمند، کارشناس و کارشناس ارشد، تکنسین و کارآفرین در این عرصه مشغول به فعالیت شدهاند.
از برنامههای کوتاه مدت این گروه می توان به راهاندازی مقطع کارشناسی ارشد مکانیک سنگ در سال ۱۳۹۹، تاسیس مقاطع کارشناسی ارشد استخراج و دکتری اکتشاف معدن در سال ۱۴۰۰ و کارشناسی ارشد ژئوقیزیک در سالهای آتی و همچنین توسعه هیات علمی گروه تا ۱۰ نفر عضو اشاره کرد.
معرفی رشته مهندسی معدن
مجموعه مهندسی معدن به دلیل ارتباط توام با طبیعت و بهره گیری از علوم مختلف، از رشتههای کاربردی و جذاب در مجموعه رشتههای آزمون سراسری است که داوطلب در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی می‌تواند آن را انتخاب کند. پیشرفت سریع صنعت و نیازهای روز افزون آنها به انجام طرح‌های مختلف معدنی و دستیابی به مواد معدنی از یک طرف و رشد و توسعه علوم مختلف از طرف دیگر، ایجاب می‌نماید تا با یک برنامه‌ریزی صحیح و همه جانبه و پرورش استعدادهای جوان و نیز استفاده بهینه از ابزار و امکانات موجود در جامعه، گامی بلند در جهت ترقی و تعالی جامعه برداشته شود.
اهمیت و ضرورت
اهمیت مواد معدنی و معدن قدمتی هزار ساله دارد ،اما برخلاف گذشته که افرادی با بیل و کلنگ به سراغ معادن می رفتند، امروزه به دلیل اهمیت بالای این موضوع، باید کارشناسان این امر را زیر نظر داشته باشند، به همین منظور هدف از ارائه و شکلگیری این رشته تربیت نیروی انسانی و یا متخصصانی است که بتوانند به ارزیابی و اکتشاف ذخایر معدنی، ارزیابی سیستمهای نگهداری و روشهای استخراج بهینه بپردازند.
رشته مهندسی معدن به چهار گرایش اکتشاف معدن، استخراج معدن، فرآوری مواد معدنی و مکانیک سنگ تقسیم می گردد. در گرایش اکتشاف بعد از آنکه مواد معدنی کشف شد، نوع و شکل آن مواد را مشخص کرده و به ارزیابی آن می پردازند. در گرایش استخراج نیز به اداره و بهره برداری از معادن میپردازند و قسمتهای مختلف معادن، حفاری، نگهداری و… را اداره می کنند. گرایش تخصصی فرآوری مواد معدنی در رابطه با استحصال کانسنگ و ماده معدنی بحث میکند و گرایش مکانیک سنگ نیز بر اساس پایداری ترانشهها و فضاهای حاصل از حفاری استوار است. بر همین اساس است که قلمرو فعالیت یک متخصص معدن بسیار وسیع است.
قابلیت‌ها و مهارت‌های فارغ‌التحصیلان
- بهره‌گیری از اطلاعات زمین‌شناسی (نقشه‌ها، مقاطع و..)
- تعیین مناسب‌ترین روش اکتشافی با استفاده از اطلاعات فنی و علمی مربوط به ناحیه مورد اکتشاف
- طرح شبکه بهینه اکتشاف مقدماتی (ژئوفیزیک، ژئوشیمی و حفاری)
- محاسبه پارامترهای مبنا، عیار، ذخیره کانسار و ارزیابی اقتصادی آن
- بهره‌گیری از اطلاعات بدست آمده در خلال عملیات استخراجی در جهت مشخص کردن بیشتر پارامترهای مبنا، عیار و ذخیره کانسار
- تحلیل پایداری سازههای معدنی، راه سازی و سدسازی و بررسی تاثیر عوامل مختلف زمین شناسی بر آنها و راههای مقابله
موقعیت‌های شغلی فارغ‌التحصیلان
در حال حاضر کشور ما در بخش معدن بطور متوسط دارای رشد ۵/۶ درصدی هستیم که باید در این زمینه به رشد ۱۵ درصدی برسیم و برای رسیدن به این رشد به کارشناسان تکنولوژی‌آفرین بخصوص در زمینههای مختلف استحصال مواد معدنی نیاز مبرم میباشد. چرا که راه یافتن به بازارهای جهانی تنها از طریق کنترل کیفیت و استاندارد کردن محصولات معدنی مقدور خواهد بود. امروزه ما نیازمند فارغ‌التحصیلان علاقه‌مند و خلاق مهندسی معدن هستیم تا بتوانیم بدون وابستگی به کارشناسان خارجی، شاهد رونق و افزایش صادرات این بخش باشیم. فارغ‌التحصیلان این رشته علاوه بر وزارت صنعت، معدن و تجارت میتوانند در وزارت نفت در زمینه حفاری، وزارت نیرو در زمینه آب‌های زیرزمینی و سدسازی، کارگاههای وزارت راه و ترابری برای حفاری راه‌ها و تونل‌ها، شرکت مترو و سازمان انرژی اتمی مشغول به کار شوند.
فارغ‌التحصیلان رشته معدن میتوانند در ارگان‌های زیر به کار گرفته شوند:
- سازمان زمین‌شناسی و سازمان‌های صنایع و معادن استان‌ها
- سازمان انرژی اتمی
- وزارت نفت
- شرکتهای معدنی
- شرکتهای تونل‌سازی، سدسازی و راهسازی
