معرفی
مکانیک بهشت ریاضیات است. «لئونارد اولر»
مهندسی مکانیک ترکیبی از خلاقیت، علم و ابزار تحلیلی و طراحی برای حل یک مسئله یا تبدیل یک ایده به واقعیت است، ازاین‌رو شاخه‌ای از مهندسی است که به طراحی، ساخت و تولید سازه‌های مختلف می‌پردازد که استفاده از انرژی‌های متفاوت در این راستا نیز در حوزة این شاخه از دانش قرار دارد. از منظر تنوع در موضوعات تحت پوشش، شاید بتوان این رشته را جامع‌ترین رشته مهندسی به شمار آورد. چراکه رشته مهندسی مکانیک دربرگیرنده تمامی علوم و فنونی است که به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم با ایجاد و تبدیل حرکت و انجام کار، تبدیل و استفاده از انرژی‌های متفاوت، تولید و ساخت قطعات خام و ماشین‌آلات و به‌کارگیری مواد مختلف در ساخت آنها و همچنین طراحی و کنترل سیستمهای مکانیکی، حرارتی و سیالاتی مرتبط می‌باشد. مهندسی مکانیک به نسبت‌های متفاوت از همپوشانی‌هایی با دیگر رشته‌های مهندسی نظیر مهندسی هوا - فضا، مهندسی متالورژی، مهندسی دریا، مهندسی شیمی، مهندسی برق، مهندسی معدن، مهندسی عمران و مهندسی نفت برخوردار هست. امروزه مهندسان مکانیک به دنبال گسترش دانش در رشته‌هایی چون مواد مرکب، مکاترونیک و نانوتکنولوژی هستند.
دروس این رشته شامل دروس نظری، آزمایشگاهی، کارگاه و پروژه و کارآموزی است. برای این رشته امکان ادامه تحصیل تا سطح کارشناسی ارشد و دکتری وجود دارد و موفقیت داوطلبان به میزان دانش آنها در مباحث ریاضیات، هندسه ، فیزیک مکانیک و همچنین به میزان آشنایی و تسلط آنان به زبان خارجی و نرم افزارهای مرتبط با رشته مهندسی مکانیک، بستگی دارد.
جذابیت‌های رشته مکانیک
می‌توان گفت تقریباً همه جنبه‌های زندگی، در ارتباط با مهندسی مکانیک هستند. هر چیزی که حرکت کند یا انرژی مصرف نماید، احتمالاً یک مهندس مکانیک در طراحی یا ساخت آن نقش داشته است. مهندسی مکانیک شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و ماشین‌ها سروکار دارد. این رشته نقش به سزایی در بالا بردن امنیّت زندگی، بهبود کیفیّت کلّی زندگی، و نیز ایجاد شور و نشاط اقتصادی ایفا می‌کند. مهندسان مکانیک، اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما را به کار برده و با دانش تخصصی خود، سیستمهای مکانیکی و دستگاه‌ها و فرآیندهای گرمایی را طراحی کرده و می‌سازند. مهندسان مکانیک، گستره وسیعی از دستگاه‌ها، فرآورده‌ها و فرآیندها را تولید می‌کنند؛ برای نمونه موتورها و سیستمهای کنترل خودرو و هواپیما، نیروگاه‌های الکتریکی، دستگاه‌های پزشکی، اجزا و قطعه‌های گوناگون از موتورهای با ابعاد میکروسکوپی گرفته تا چرخ‌دنده‌های غول‌آسا، فناوری لیزر، طراحی و ساخت به کمک رایانه، ماشینی کردن یا خودکارسازی (اتوماسیون) و روباتیک، انواع گوناگونی از فرآورده‌های مصرفی از دستگاه‌های تهویه مطبوع گرفته تا رایانه‌های شخصی و تجهیزات ورزشی، ماشین‌ها و دستگاه‌هایی که هر یک از فرآورده‌های بالا را به صورت انبوه تولید می‌کنند. به دلایل تنوع و گستره کاربرد زیاد و همچنین خلاقیت و به عمل درآوردن ایده های ذهنی، این رشته از جذابیت بالایی برخوردار است.
بازار کار
از آنجا که مهندس مکانیک در زمینه های مختلفی از جمله طراحی و ساخت ماشین‌آلات و قطعات آنها، طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاه‌ها، طراحی و ساخت تجهیزات و سیستمهای انتقال و تصفیه آب، سیستمهای مکانیکی وکنترلی پالایشگاه‌ها و کارخانجات شیمیایی، طراحی و ساخت تأسیسات حرارتی و برودتی ساختمان‌ها ، ساخت ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذ سازی، سیمان، نساجی، نمک و کنسانتره، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، ساخت تجهیزات دفاعی و ساخت ربات‌ها، بازوهای مکانیکی و سیستمهای تولید می تواند فعالیت کند، امکان کار برای او وجود دارد. دیگر حوزه های متصور برای اشتغال صنایع نظامی، هوافضا، پزشکی و داروسازی، شرکت های مشاوره ای و پیمانکاری، شرکت های نفتی و معدنی می باشد. می توان حوزه کاری را بر اساس گرایش های این رشته بصورت زیر تفکیک کرد:
جذابیت‌های رشته مکانیک
می‌توان گفت تقریباً همه جنبه‌های زندگی، در ارتباط با مهندسی مکانیک هستند. هر چیزی که حرکت کند یا انرژی مصرف نماید، احتمالاً یک مهندس مکانیک در طراحی یا ساخت آن نقش داشته است. مهندسی مکانیک شاخه‌ای از مهندسی است که با طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و ماشین‌ها سروکار دارد. این رشته نقش به سزایی در بالا بردن امنیّت زندگی، بهبود کیفیّت کلّی زندگی، و نیز ایجاد شور و نشاط اقتصادی ایفا می‌کند. مهندسان مکانیک، اصول اساسی نیرو، انرژی، حرکت و گرما را به کار برده و با دانش تخصصی خود، سیستمهای مکانیکی و دستگاه‌ها و فرآیندهای گرمایی را طراحی کرده و می‌سازند. مهندسان مکانیک، گستره وسیعی از دستگاه‌ها، فرآورده‌ها و فرآیندها را تولید می‌کنند؛ برای نمونه موتورها و سیستمهای کنترل خودرو و هواپیما، نیروگاه‌های الکتریکی، دستگاه‌های پزشکی، اجزا و قطعه‌های گوناگون از موتورهای با ابعاد میکروسکوپی گرفته تا چرخ‌دنده‌های غول‌آسا، فناوری لیزر، طراحی و ساخت به کمک رایانه، ماشینی کردن یا خودکارسازی (اتوماسیون) و روباتیک، انواع گوناگونی از فرآورده‌های مصرفی از دستگاه‌های تهویه مطبوع گرفته تا رایانه‌های شخصی و تجهیزات ورزشی، ماشین‌ها و دستگاه‌هایی که هر یک از فرآورده‌های بالا را به صورت انبوه تولید می‌کنند. به دلایل تنوع و گستره کاربرد زیاد و همچنین خلاقیت و به عمل درآوردن ایده های ذهنی، این رشته از جذابیت بالایی برخوردار است.
بازار کار
از آنجا که مهندس مکانیک در زمینه های مختلفی از جمله طراحی و ساخت ماشین‌آلات و قطعات آنها، طراحی و ساخت تجهیزات مکانیکی نیروگاه‌ها، طراحی و ساخت تجهیزات و سیستمهای انتقال و تصفیه آب، سیستمهای مکانیکی وکنترلی پالایشگاه‌ها و کارخانجات شیمیایی، طراحی و ساخت تأسیسات حرارتی و برودتی ساختمان‌ها ، ساخت ماشین‌آلات تغلیظ و بازیافت مواد مثل کارخانجات قند، کاغذ سازی، سیمان، نساجی، نمک و کنسانتره، طراحی و ساخت وسایل و تجهیزات حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، ساخت تجهیزات دفاعی و ساخت ربات‌ها، بازوهای مکانیکی و سیستمهای تولید می تواند فعالیت کند، امکان کار برای او وجود دارد. دیگر حوزه های متصور برای اشتغال صنایع نظامی، هوافضا، پزشکی و داروسازی، شرکت های مشاوره ای و پیمانکاری، شرکت های نفتی و معدنی می باشد. می توان حوزه کاری را بر اساس گرایش های این رشته بصورت زیر تفکیک کرد:
- مکانیک – طراحی جامدات (فعالیت در طراحی ماشین آلات صنعتی، خطوط تولید کارخانجات، طراحی سیستمهای انتقال نیرو و...)
- مکانیک – حرارت و سیالات (فعالیت در زمینه طراحی موتورهای احتراق داخلی، موتورهای جت، بررسی‌های آیرودینامیکی، هوافضا، طراحی سیستمهای هیدرولیکی و نیوماتیکی، نیروگاه‌های حرارتی، گازی و آبی، پالایشگاه‌های نفت و گاز، پتروشیمی و تأسیسات مکانیکی ساختمان و...)
- مکانیک – ساخت و تولید (فعالیت در کارگاه‌های قالب سازی، ابزارسازی، ماشین ابزار و ساخت و تولید ماشین آلات صنعتی و...)
- مکانیک – مکانیک خودرو (فعالیت در کارخانجات تولید و مونتاژ خودرو، مراکز تخصصی و تعمیرگاههای خودرو، مراکز معاینه فنی و...)
- بیومکانیک–بیومکانیک رشته نوپایی است که دامنه ی مهارت های آن به طور روز افزون در حال گسترش است. این رشته یکی از تازه ترین رشته هایی است که قدم به عرصه دنیای تکنولوژی جهانی نهاده و این رشته بدین منظور شکل یافته تا پزشکان را در تشخیص و درمان یاری دهد. هدف این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند با بهره گیری از مهارت های مهندسی و آنالیز مسائل بیولوژیکی و پزشکی وسایلی را طراحی کنند که به پزشکان در تشخیص دقیق تر و درمان بهتر کمک کند.
